นิพจน์เป็นองค์ประกอบพื้นฐาน ที่สร้างประโยคเชิงซ้อนในภาษาซี ขึ้นมา นิพจน์ประกอบไปด้วยตัวแปรและตัวดำเนินการ ภาษาซีมีตัวดำเนินการหลายประเภทเพื่อทำหน้าที่แตกต่างกัน ได้แก่ตัวดำเนินการคณิตศาสตร์ (Arithmetic operator) ตัวดำเนินการกำหนดค่า (Assignment operator) ตัวดำเนินการแบบยูนารี (Unary opeator) ตัวดำเนินการเชิงตรรก (Logical operator) และ ตัวดำเนินการเปรียบเทียบ (Comparative operator) ตัวดำเนินการเงื่อนไข (Conditional Operator) ต่อไปนี้จะกล่าวถึงตัวดำเนินการต่างๆ โดยละเอียด ตัวดำเนินการคณิตศาสตร์ ได้แก่+     (การบวก) -     (การลบ) *     (การคูณ) /     (การหาร) %     (modulus หรือเศษที่ได้จากการหารเลขจำนวนเต็ม) ตัวดำเนินการกำหนดค่า เป็นตัวดำเนินการในการใส่ค่าตัวเลขแก่ตัวแปร เช่น             i  =   6    ;            x  =   y    =   6   ;นอกจากนั้นยังมีตัวกำหนดค่าอื่นๆ อีก คือ += -= *= /= %= ตัวอย่างการใช้งานเช่น   i +=3 มีความหมายเดียวกับ   i = i + 3 ตัวดำเนินการแบบยูนารี เป็นตัวดำเนินการที่ต้องการตัวถูกดำเนินการเพียงตัวเดียวเท่านั้น ได้แก่ ++ และ -- เช่น i++ มีความหมายเดียวกันกับ i + 1 i-- มีความหมายเดียวกันกับ i - 1 ลำดับการใช้งานของตัวดำเนินการแบบยูนารีมีความสำคัญ เราสามารถวางตัวดำเนินการแบบยูนารีไว้ข้างหน้า หรือ ข้างหลัง ตัวถูกดำเนินการก็ได้ ซึ่งจะให้ผลแตกต่างกัน ลองเขียนโปรแกรมข้างล่างนี้ โปรแกรมที่ 1 ตัวดำเนินการยูนารี # include <stdio.h> main(){   int      i , j  ;   int      x, y ;    i = j = 1 ;   x = i-- + 1 ;  y = --j + 1 ;   printf("i = %d and j = %d \n",i,j) ;  printf("x = %d and y = %d \n",x,y) ;  return 0 ;} ตัวดำเนินการเชิงตรรก และ ตัวดำเนินการเปรียบเทียบ ตัวดำเนินการเปรียบเทียบใช้เพื่อเปรียบเทียบค่าสองค่า เพื่อให้ผลเป็นค่าตรรกะคือ จริง หรือ เท็จ โดยผลจากการดำเนินการจะเป็นเลขจำนวนเต็ม คือ หากได้ 1 หมายถึง จริง และ 0 หมายถึง เท็จ ตัวดำเนินการเปรียบเทียบก็ได้แก่ <     (น้อยกว่า) >     (มากกว่า) <=     (น้อยกว่าหรือเท่ากับ) >=     (มากกว่าหรือเท่ากับ) ==     (เท่ากับ) !=     (ไม่เท่ากับ) จงลองเขียนโปรแกรมข้างล่างนี้ เพื่อทดสอบการใช้งานตัวดำเนินการเปรียบเทียบ โปรแกรมที่ 2 การใช้งานตัวดำเนินการเปรียบเทียบ# include <stdio.h> main(){    int   i = 1 , j = 2 , k = 3 ;    printf(" The value of  i < j   is  %d \n", i < j) ;   printf(" The value of (k-i) >  j is %d \n",(k-i) > j) ;   printf(" The value of (i+j)==k is %d \n", (i+j)==k) ;} ตัวดำเนินการเชิงตรรกในภาษาซีมีอยู่ 3 ตัวได้แก่ && (และ) || (หรือ) ! (ไม่ใช่) โปรแกรมที่ 3 การใช้งานตัวดำเนินการเปรียบเทียบและตัวดำเนินการเชิงตรรก # include <stdio.h> main( ){     int  i = 1 , j =2 , k = 3 ;      printf("The value of (j > i) && (k > i) is %d  \n",(j > i) && (k > i)) ;     printf("The value of (j > i) || (k > i) is %d \n", (j > i) || (k > i)) ;     printf("The value of !(j > i) && (k > i) is %d \n", (j > i) && (k > i)) ;     printf("The value of !(j > i) || (k > i) is %d \n", !(j > i) || (k > i)) ;     return 0 ;}

14/

นิพจน์ในภาษาซี

นิพจน์เป็นองค์ประกอบพื้นฐาน ที่สร้างประโยคเชิงซ้อนในภาษาซี ขึ้นมา นิพจน์ประกอบไปด้วยตัวแปรและตัวดำเนินการ ภาษาซีมีตัวดำเนินการหลายประเภทเพื่อทำหน้าที่แตกต่างกัน ได้แก่

• ตัวดำเนินการคณิตศาสตร์ (Arithmetic operator)
• ตัวดำเนินการกำหนดค่า (Assignment operator)
• ตัวดำเนินการแบบยูนารี (Unary opeator)
• ตัวดำเนินการเชิงตรรก (Logical operator) และ ตัวดำเนินการเปรียบเทียบ (Comparative operator)
• ตัวดำเนินการเงื่อนไข (Conditional Operator)

ต่อไปนี้จะกล่าวถึงตัวดำเนินการต่างๆ โดยละเอียด

ตัวดำเนินการคณิตศาสตร์
ได้แก่

• +     (การบวก)
• -     (การลบ)
• *     (การคูณ)
• /     (การหาร)
• %     (modulus หรือเศษที่ได้จากการหารเลขจำนวนเต็ม)

ตัวดำเนินการกำหนดค่า
เป็นตัวดำเนินการในการใส่ค่าตัวเลขแก่ตัวแปร เช่น

            i  =   6    ;

            x  =   y    =   6   ;

นอกจากนั้นยังมีตัวกำหนดค่าอื่นๆ อีก คือ

• +=
• -=
• *=
• /=
• %=

ตัวอย่างการใช้งานเช่น   i +=3 มีความหมายเดียวกับ   i = i + 3

ตัวดำเนินการแบบยูนารี
เป็นตัวดำเนินการที่ต้องการตัวถูกดำเนินการเพียงตัวเดียวเท่านั้น ได้แก่ ++ และ -- เช่น

i++ มีความหมายเดียวกันกับ i + 1
i-- มีความหมายเดียวกันกับ i - 1

ลำดับการใช้งานของตัวดำเนินการแบบยูนารีมีความสำคัญ เราสามารถวางตัวดำเนินการแบบยูนารีไว้ข้างหน้า หรือ ข้างหลัง ตัวถูกดำเนินการก็ได้ ซึ่งจะให้ผลแตกต่างกัน ลองเขียนโปรแกรมข้างล่างนี้

โปรแกรมที่ 1 ตัวดำเนินการยูนารี # include <stdio.h> main() {    int      i , j  ;    int      x, y ;    i = j = 1 ;   x = i-- + 1 ;   y = --j + 1 ;   printf("i = %d and j = %d \n",i,j) ;   printf("x = %d and y = %d \n",x,y) ;   return 0 ; }

ตัวดำเนินการเชิงตรรก และ ตัวดำเนินการเปรียบเทียบ
ตัวดำเนินการเปรียบเทียบใช้เพื่อเปรียบเทียบค่าสองค่า เพื่อให้ผลเป็นค่าตรรกะคือ จริง หรือ เท็จ โดยผลจากการดำเนินการจะเป็นเลขจำนวนเต็ม คือ หากได้ 1 หมายถึง จริง และ 0 หมายถึง เท็จ ตัวดำเนินการเปรียบเทียบก็ได้แก่

• <     (น้อยกว่า)
• >     (มากกว่า)
• <=     (น้อยกว่าหรือเท่ากับ)
• >=     (มากกว่าหรือเท่ากับ)
• ==     (เท่ากับ)
• !=     (ไม่เท่ากับ)

จงลองเขียนโปรแกรมข้างล่างนี้ เพื่อทดสอบการใช้งานตัวดำเนินการเปรียบเทียบ

โปรแกรมที่ 2 การใช้งานตัวดำเนินการเปรียบเทียบ # include <stdio.h> main() {     int   i = 1 , j = 2 , k = 3 ;    printf(" The value of  i < j   is  %d \n", i < j) ;    printf(" The value of (k-i) >  j is %d \n",(k-i) > j) ;    printf(" The value of (i+j)==k is %d \n", (i+j)==k) ; }

ตัวดำเนินการเชิงตรรกในภาษาซีมีอยู่ 3 ตัวได้แก่

• && (และ)
• || (หรือ)
• ! (ไม่ใช่)

โปรแกรมที่ 3 การใช้งานตัวดำเนินการเปรียบเทียบและตัวดำเนินการเชิงตรรก # include <stdio.h> main( ) {      int  i = 1 , j =2 , k = 3 ;      printf("The value of (j > i) && (k > i) is %d  \n",(j > i) && (k > i)) ;      printf("The value of (j > i) || (k > i) is %d \n", (j > i) || (k > i)) ;      printf("The value of !(j > i) && (k > i) is %d \n", (j > i) && (k > i)) ;      printf("The value of !(j > i) || (k > i) is %d \n", !(j > i) || (k > i)) ;      return 0 ; }